Benadering van belangen en conflicten

22-10-2019

In de aanpak van conflicten tussen verschillende spelers in een familiebedrijf die uiteenlopende rollen uitvoeren, is het noodzakelijk om een analyse te maken die inzicht verschaft enerzijds in het conflict zelf en anderzijds in de gepaste acties die kunnen genomen worden om het conflict te kunnen 'bezweren' (lees - oplossen).

In het geval van conflicten is het cruciaal te weten waar deze zich situeren. Zijn dit interne conflicten dan kunnen ze best aangepakt worden met 'bemiddeling'. Gaat het om externe conflicten dan kan men met 'onderhandeling' deze benaderen. Conflicten ontstaan meestal omdat er verschillende belangen in het spel zijn.

Wat zijn 'belangen' ?

Binnen een familiale onderneming zijn er verschillende belangen die spelen. Elke rol wordt uitgevoerd vanuit een behoefte, gebaseerd op waarden en gericht op het behalen van bepaalde doelen. Dat belangen kunnen indruisen tegen elkaar behoeft geen verdere uitleg. Maar wat is een belang eigenlijk ?

Een belang is 'iets wat je als individu belangrijk vindt omdat het voordelig of nuttig voor je is'.

Zo zijn belangen die verschillende personen of groepen met elkaar delen 'gemeenschappelijke belangen'. Worden belangen niet met elkaar gedeeld en staan deze loddrecht tegenover elkaar, dan worden deze bestempeld als 'tegenstrijdige belangen'. Wanneer er nu toch een opening is om belangen op elkaar af te stemmen of beter met elkaar te verzoenen, dan spreekt men over 'verenigbare belangen'. T.t.z. belangen die tussen verschillende personen of groepen kunnen evolueren naar 'gemeenschappelijke belangen'.

Wat zijn 'conflicten' ?

In essentie vormen conflicten een kortsluiting, of vuurwerk of misconnectie tussen hetgeen de ene partij bedoeld en hergeen de andere partij bedoeld. Vaak een punt van discussie maar ook een punt van opportuniteit om wederzijds uit te klaren. Maar hoe definieert men een conflict ?

Een conflict is 'in essentie een actie op een reactie, met een escalerend effect indien er niet wordt tussengekomen'.

Wat doet men best wanneer er een conflict aanwezig is ?

Bij het verschijnen van een conflict zijn er 5 onderscheiden gedragingen die kunnen geobserveerd worden. Deze gedragingen staan in functie van enerzijds de graad van assertiviteit (van laag naar hoog), en anderzijds de graad van empathie (eveneens van laag naar hoog). Wanneer we beide graad-parameters combineren (laag-laag, laag-hoog, hoog-laag, hoog-hoog), dan bekomen we 4 typerende gedragingen.

Bij een stijgende graad van assertiviteit gaat men:

  • Bij lage assertiviteit en lage empathie, het gedrag 'forceren' vertonen
  • Bij hoge assertviteit en lage empathie, het gedrag 'ontwijken' vertonen

Bij een dalende graad van assertiviteit gaat men:

  • Bij hoge assertvitiet en hoge empathie, het gedrag 'samenwerken' vertonen
  • Bij lage assertiviteit en hoge empathie, het gedrag 'zich aanpassen' vertonen

Wanneer de graad van assertiviteit in balans is met de graad van empathie (medium-medium), dan manifesteert zich een gedrag van 'compromis sluiten'.

Achtergrond bij de 5 basishoudingen van gedrag als reactie op een conflict

  1. 'Forceren': streven en niet samenwerken, machtgedreven, focus op de eigen behoeften-waarden-doelen te koste van die van de anderen, men komt op voor het eigen gelijk dat men gelooft te hebben, men probeert gewoon te winnen
  2. 'Ontwijken': niet streven en niet samenwerken, de eigen behoeften-waarden-doelen noch die van de anderen worden nagestreefd, het conflict wordt niet aangegaan, vermijden en uitstellen, terugtrekken uit de bedreigde situatie
  3. 'Samenwerken': zowel streven als samenwerken, optimale vervulling van behoeften-waarden-doelen van beide kanten wordt beoogd, vergt onderzoek en openheid, zoeken naar meerwaarden tussen partijen
  4. 'Zich aanpassen': niet streven en niet aanpassen, de behoeften-waarden-doelen van de anderen krijgen voorrang, eigen behoeften-waarden-doelen worden verwaarloosd, zelfopoffering gulheid liefdadigheid nemen het voortouw, buigen voor de wil van de anderen
  5. 'Compromis sluiten': is de resultante van de aan elkaar tegengestelde acties van 'forceren' en 'aanpassen'. Aan de behoeften-waarden-doelen van elk van de partijen wordt gedeeltelijk voldaan. De appel in twee doen, wederzijdse toegevingen, en gematigheid in het bekomen van een vergelijk.

Key Take Away:

In geval van conflicten binnen de familiale onderneming is het cruciaal om de ingenomen standpunten te leren begrijpen. Nog beter is het om discussiepunten/conflictpunten juist te benoemen. Aansluitend vergt het een inspanning om de belangen te typeren en enkel verenigbare belangen in de discussie op te nemen. In de basishoudingen t.a.v. een conflict, onderkennen we 5 types waarvan een 'compromis sluiten' uiteindelijk een winstmaximalisatie oplevert voor beide partijen.

Voor meer uitleg en vragen, neem gerust contact.

Fipacon Bvba